Το ελληνικό κρασί τον αποχαιρέτησε σύσσωμο, είτε μέσα από post στα προσωπικά social media είτε μέσα από έντυπα, φίλοι και γνωστοί απηύθυναν το τελευταίο αντίο στον πρωτοπόρο του ελληνικού κρασιού από την Πάτρα. 

Σε αυτό το σημείο θα ήταν εύλογο κάποιος να αναρωτηθεί αν υπάρχει έστω και ένας λόγος, να σκαλίσει κανείς το παρελθόν, επανερχόμενος σε αυτήν την περίπτωση. Η απάντηση είναι αβίαστα καταφατική. Καθώς πέρα από τους προσωπικούς αποχαιρετισμούς το ελληνικό κρασί οφείλει, να αναμετρηθεί με τον τρόπο που αντιλαμβάνεται την ιστορική του πορεία και κυρίως με τον τρόπο που μεταφέρει τη "γνώση" αυτής της διαδρομής από γενιά σε γενιά.

Ως τέτοια περίπτωση πρέπει να αναδειχθεί ο "Βίος και Πολιτεία" του θανόντος, γιατί κανείς - πλην ενός ή δύο άρθρων - δεν ασχολήθηκε να εξηγήσει  σε όσους αναζητήσουν στο μέλλον τους λόγους που θέτουν τον Θανάση Παρπαρούση στο πάνθεο του ελληνικού κρασιού. Κάποιοι μπορεί να σκεφτούν ότι «Τὸν γὰρ οὐκ
ὄντα ἅπας εἴωθεν ἐπαινεῖν» αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση λανθάνουν σοβαρά ή σκέφτονται εκ του πονηρού.

Σίγουρα αποτελεί κοινό τόπο ότι το ελληνικό κρασί αποχαιρέτησε πέρσι έναν από τους πρωτοπόρους του, αλλά με την υποσημείωση ότι αγνόησε τη θέση του Θουκυδίδη «Διότι των επιφανών ανδρών τάφος είναι όλη η γη,{.. ..} διατηρείται άγραφη η μνήμη τους, χαραγμένη περισσότερο στο πνεύμα εκάστου παρά στα υλικά μνημεία.». Για αυτόν τον λόγο ακολουθούν προσωπικές εξομολογήσεις για το ποιός ήταν ο Θανάσης Παρπαρούσης, μέσα απ’ τα μάτια ανθρώπων με τους οποίους ο ίδιος διατηρούσε φιλικές σχέσεις ή έτυχε να τον γνωρίζουν καλά μέσα από τη δουλειά του.

Θέλω να ευχαριστήσω προσωπικά για την προθυμία τους να μιλήσουν για τον Θανάση Παρπαρούση τους Άγγελο Ρούβαλη, Ρωξάνη Μάτσα,  Νίκο Μάνεση, Γιάννη Τσέλεπο και τον Βασίλη Κανελλακόπουλο για το αποχαιρετιστήριο κείμενο του.

Άγγελος Ρούβαλης

Ο Θανάσης Παρπαρούσης ήταν ο πιο μικρός οινοποιός του ελληνικού αμπελώνα, αναλογικά με την τεράστια επίδραση που ο ίδιος είχε σε αυτόν. Με ευκολία μπορώ να πω ότι ήταν Πρόδρομος του σύγχρονου ελληνικού κρασιού. Θυμάμαι την έκπληξη που είχαν πάθει όλοι τη δεκαετία του 1990, όταν κυκλοφόρησα το Ασπρολίθι από τον τοπικό Ροδίτη και τις δυνατότητες του στο να παράγει φρέσκα και μοντέρνα κρασιά, την είχα πάθει πρώτος εγώ μια δεκαετία νωρίτερα όταν ο Θανάσης κυκλοφόρησε το κρασί Δροσαλίς και αυτό από Ροδίτη.

Ο Παρπαρούσης ήταν ο πρώτος Αμπελουργός - Οινοποιός της χώρας μας, ένας άνθρωπος γνήσιος, ήρεμος και αξιαγάπητος ως συμποσιακός συνομιλητής. Δούλεψε πάνω στις τοπικές ποικιλίες όπως ο Ροδίτης, ο Σιδερίτης και η Μαυροδάφνη, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι αγνοούσε και τις διεθνείς, αφού είχε δουλέψει αρκετά το Cabernet Sauvignon.

Νομίζω ότι η επιλογή του να επιμείνει στην παραγωγή ξηρού ερυθρού κρασιού από Μαυροδάφνη, είναι ενδεικτικό του χαρακτήρα του, καθώς θα μπορούσε να επαναπαυτεί στο γεγονός ότι τα αμπέλια του ανήκαν στη ζώνη ΠΟΠ της γλυκιάς Μαυροδάφνης. Παρόλα αυτά υπήρξε εξαιρετικός παραγωγός γλυκών κρασιών αλλά και αποσταγμάτων. Ο ίδιος είχε μια ιδιαίτερη αίσθηση του χρόνου τόσο στο κρασί όσο και στο απόσταγμα. Χωρίς βιασύνη αλλά με πίστη ότι θα δικαιωθεί, όπως και συνέβη, από το τελικό αποτέλεσμα.

Τέλος, θυμάμαι τον Θανάση Παρπαρούση από τη συμμετοχή του - υπήρξε ιδρυτικό  μέλος - στον ΣΕΟ (Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου), όπου ξεχώριζε για την πρωτοπόρα σκέψη του. Η οποία ήταν πάντα πολυεπίπεδη αποφεύγοντας συνειδητά τις εύκολες λύσεις.

Νίκος Μάνεσης

Το 1992-93 πρωτογνώρισα τον Θανάση Παρπαρούση, θυμάμαι ότι έκτοτε οι συζητήσεις μας συχνά γίνονταν στα γαλλικά όπως επίσης ότι ο ίδιος διάβαζε ποίηση. Μιλάμε για μια σπάνια περίπτωση ανθρώπου, ήταν πάντα πράος και παρατηρητικός, ένας άνθρωπος βαθιάς παιδείας. Μου είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση όταν έμαθα ότι είχε δουλέψει στη Moet - Chandon πριν επιστρέψει στην Ελλάδα.

Ο Παρπαρούσης ήταν αυτός που πρώτος κατέβασε τον Σιδερίτη από τις κληματαριές για να τον κάνει λευκό κρασί αρχικά και έπειτα απόσταγμα. Στα γλυκά του κρασιά ήταν αλάνθαστος(!), ήξερε πώς να λιάζει τα σταφύλια του χωρίς αυτά να σηκώνουν πτητική οξύτητα. 

Οι περισσότεροι γνωρίζουν τον Παρπαρούση μέσα από τη δουλειά του με την ποικιλία της Μαυροδάφνης. Εγώ πάλι τον θυμάμαι και τον θαύμαζα για τη δουλειά του και με το Αγιωργίτικο τόσο στο αμπέλι, όπου ήταν από τους πρώτους που προσπάθησε να "καθαρίσει" την ποικιλία από τις ασθένειες της όσο και στο οινοποιείο. Εκεί είχε ένα ιδιαίτερο τρόπο διαχείρισης των κουκουτσιών και  προς τιμήν του, δεν ακολούθησε ποτέ τη μόδα της υπερβολικής χρήσης βαρελιού και τις μακρόχρονες εκχυλίσεις. Αντί αυτού, αφουγκραζόμενος την ποικιλία προτίμησε τον δρόμο της φινέτσας.

Ο Παρπαρούσης στο μυαλό μου είναι ο μικρός παραγωγός που ξεκίνησε να πουλήσει τα κρασιά του στην σκιά του γίγαντα εκείνης της εποχής της Achaia Clauss. Αλλά και ως ένας από τους πρωτοπόρους της εισαγωγής της βιολογικής καλλιέργειας στο αμπέλι.

Ρωξάνη Μάτσα

Θυμάμαι τους φίλους μου το 1970 και 1980 να αγοράζουν Petit Fleur από σιδερίτη για να πίνουν το καλοκαίρι. Ένα σπουδαίο κρασί, που στα κιβώτια του αναγραφόταν η ένδειξη Grand Vin. Τον Θανάση τον γνώρισα το 1989 όταν πήγα στην Πάτρα για να μου δώσει κληματσίδες Μαλαγουζιάς και από τότε γίναμε πολύ καλοί φίλοι. Τον αμπελώνα του τον είχε σχεδιάσει ο ίδιος ο Κοτίνης.

Δεν μπορώ να ξεχάσω το οινοποιείο του όταν τον επισκέφθηκα πρώτη φορά, είχε διαμορφώσει ένα σύστημα ψύξης του χώρου όχι των δεξαμενών, διαμερισματοποιώντας τους χώρους. Τέτοιο πράγμα δεν είχαμε ξαναδεί στην Ελλάδα.

Ο Θανάσης ήταν υπέροχος με πολύ χιούμορ και ένας άνθρωπος που έδινε. Σήμερα οι οινοποιοί έχουν πολύ ισχυρό το ΕΓΩ τους, τότε δεν είμασταν έτσι οι παλιοί. Για να καταλάβεις, νομίζω ότι δεν είναι τυχαίο ότι όλοι μας οι παλιοί σήμερα είμαστε βιολογικοί, είναι θέμα νοοτροπίας και φιλοσοφίας.

Γιάννης Τσέλεπος

Τον Θανάση άργησα να τον γνωρίσω προσωπικά, άκουγα για αυτόν όμως  - ως νεαρός οινολόγος - από τον Κώστα Αντωνόπουλο που τον εκτιμούσε πολύ. Ήταν ένας εργάτης του ελληνικού κρασιού, γνωριστήκαμε όταν βρεθήκαμε να συμμετέχουμε στο προεδρείο του ΣΕΟ. Ήταν ένας άνθρωπος ευγενής και ευθαρσής και θυμάμαι ότι η γυναίκα του ήταν πολύ καλή μαγείρισσα.

Ήξερα ότι ο πατέρας του και ο Θείος του είχαν οινοποιία και ποτοποιία στην Πάτρα και οτι αυτός με δάνειο έφτιαξε το δικό του οινοποιείο, ενώ την εταιρεία  την κράτησε ο ξάδερφός του. Κάποια στιγμή αποφάσισε να αυξήσει τον όγκο της  παραγωγής του δίνοντας βάση σε πιο μαζικά κρασιά. Αλλά αποδείχτηκε ότι αυτό το εγχείρημα ήταν δύσκολο και για αυτό και επανάφερε την παραγωγή του στις 60 χιλιάδες φιάλες όπου μπορούσε να ελέγχει πιο εύκολα την πώληση τους και επικεντρώθηκε σε κρασιά προστιθέμενης αξίας.

Ήταν ο πρώτος μικρός παραγωγός της Ελλάδας και αποτέλεσε το παράδειγμα για πολλούς της γενιάς μου. Για να συλλάβει κάποιος τη φήμη του ίδιου και των κρασιών του, όλοι ξέραμε ότι ο γέρος Καραμανλής έπινε Παρπαρούση.

 

 

Βασίλης Κανελλακόπουλος

Το 2023 σημάδεψε μια τεράστια απώλεια στο χώρο του κρασιού. Ο Θανάσης Παρπαρούσης, ένας υπέροχος άνθρωπος, ένας σπουδαίος οινοπαραγωγός, ένας ευπατρίδης στην πιο πλήρη έννοια του όρου και για μένα ένας μοναδικός φίλος, δεν βρίσκεται πια ανάμεσά μας.

Άφησε τη σφραγίδα του παντού. Στα εμβληματικά κρασιά και αποστάγματα τα οποία στη μακρά πορεία του δημιούργησε. Στις σχέσεις του με τους συνάδελφους οινοποιούς, τους συνεργάτες και τους φίλους του. Στη δράση του στα συλλογικά όργανα του κλάδου.

Η απλότητα και η απλόχερη διάθεση για προσφορά που τον διέκρινε. Αυτό το μείγμα της έμφυτης ευγένειας με την επίγευση της μικρασιατικής του ρίζας, της βαθιάς γνώσης ανθρώπων και πραγμάτων και μια πραότητα σοφίας τον χαρακτήριζε, ορίζουν την πολύτιμη θύμησή του που όλοι εμείς που τον γνωρίσαμε και αγαπήσαμε κουβαλάμε στην καρδιά μας.

Και βέβαια, η επιτομή όλων, η υπέροχη οικογένεια  που ο Θανάσης και η Βάσω δημιούργησαν.

Όταν “φεύγουν” τέτοιοι άνθρωποι το σοκ είναι τεράστιο. Όμως, τέτοιοι άνθρωποι, με το δικό τους τρόπο, παραμένουν πάντα μαζί μας και δεν “φεύγουν” ποτέ.

 

 

 

Κώστας Προβατάς Dip WSET