Η αλήθεια είναι το βλέμμα μαγνητίζεται από την  δύναμη της εικόνας εστιάζοντας όμως αποκλειστικά στο θέαμα και όχι στις  λεπτομέρειες, που συνήθως καταφέρνουν να κρυφτούν σε κοινή θέα.

Το κόστος της προστασίας

Η πρώτη από αυτές τις λεπτομέρειες που ουδείς αναρωτήθηκε - τουλάχιστον μεγαλοφώνως - είναι το κόστος της αγοράς όλων αυτών των πυρσών. Γιατί δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμα κάποιο είδος πυρσού που να φυτρώνει μόνος του ανάμεσα στα αμπέλια. Με μια πρόχειρη αναζήτηση στο διαδίκτυο είναι εύκολο να βρεθεί το κόστος ενός τέτοιου πυρσού, αλλά  και πόσοι από αυτούς απαιτούνται για να προστατευτεί ικανοποιητικά ένα αμπέλι.

Πιο αναλυτικά, το κόστος τους υπολογίζεται περίπου στα 10€ το τεμάχιο, όμως η πυκνότητα τους ανά στρέμμα ποικίλει βάσει της εκτιμώμενης θερμοκρασίας. Δηλαδή, οι  κατασκευαστές τους συνιστούν τη χρήση 35-40 τεμαχίων  ανά στρέμμα, για μια μέση θερμοκρασία γύρω στους -4 με -6 0C κατά την διάρκεια της νύχτας. Σε πιο χαμηλές θερμοκρασίες συνίσταται μεγαλύτερη πυκνότητα.

Κάνοντας τα μαθηματικά, μια πρόχειρη εκτίμηση του κόστους προστασίας της παραγωγής φτάνει τα 400€ το στρέμμα, χωρίς να υπολογίζονται το εργατικό κόστος εγκατάστασης τους. Αν θεωρηθεί ότι ένας αμπελώνας ΠΓΕ επιτρέπεται να παράξει εως 1200 κιλά σταφύλι ανά στρέμμα, με μια μέση τιμή τα 0,60€, τότε η προστασία από τον παγετό μεταφράζεται χονδρικά σε περισσότερο του 50%  των αναμενόμενων εσόδων.  Σκούρα τα πράγματα!

Εναλλακτικές μέθοδοι προστασίας

Μια άλλη μέθοδος προστασίας από τον παγετό είναι οι ανεμομείκτες, που συναντώνται περισσότερο στην καλλιέργεια εσπεριδοειδών. Η λειτουργία του ανεμομείκτη έγκειται στη δημιουργία ρεύματος αέρα που ανακατεύει τα διαφορετικής θερμοκρασίας στρώματα του αέρα στο χωράφι. Μέσα από την κίνηση των πτερύγων του δημιουργείται μια δίνη που αναμιγνύει το πολύ ψυχρό ρεύμα αέρα που έχει «εγκλωβιστεί» χαμηλά στο έδαφος με τα θερμότερα που βρίσκονται ψηλότερα από αυτό. Το κόστος ενός απλού ανεμομείκτη αγγίζει τα 20.000€ και θεωρητικά καλύπτει μέχρι και 15 στρέμματα. Δηλαδή 1300€ περίπου ανά στρέμμα, με τη διαφορά ότι συχνά η αγορά τους επιδοτείται και ότι πρόκειται για μηχανολογικό εξοπλισμό οπότε θεωρητικά το κόστος αποσβένεται με τον καιρό.

Υπάρχουν και άλλες μέθοδοι προστασίας που ποικίλουν σε κόστος, αποτελεσματικότητα, και απαντώνται συχνά στους αμπελώνες. Μία από αυτές είναι η χρήση θερμαστρών - όχι σαν αυτές που βρίσκαμε κάποτε στους εξωτερικούς χώρους μαγαζιών εστίασης - που εκτός από υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης δεν λογίζονται πάντα ως φιλικές προς το περιβάλλον. Ίσως η πιο οικονομική μέθοδος προστασίας από τον παγετό είναι η καύση άχυρων σε κάποια γωνιά του αμπελώνα, έτσι ώστε ο καπνός να αναμιγνύεται με τον κρύο αέρα μην επιτρέποντας την πτώση της θερμοκρασίας του πολύ κάτω από τους 00C.  Η ίδια μέθοδος απαντάται και στη λιγότερο οικολογική της παραλλαγής όπου αντί για άχυρα χρησιμοποιούνται μεταχειρισμένα λάστιχα αυτοκινήτων, των οποίων η καύση κατά κάποιους θεωρείται αποδοτικότερη ως προς το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Τέλος η πιο γαργαλιστική για τα κοινά ήθη, μέθοδος προστασίας των αμπελώνων από τον παγετό είναι αυτή της μίσθωσης ελικοπτέρων. Τα ελικόπτερα ίπτανται πάνω από τους αμπελώνες λειτουργώντας με τον ίδιο τρόπο με τους ανεμομείκτες, αναμιγνύοντας τα διάφορα στρώματα αέρα. Το κόστος μιας τέτοιας μίσθωσης δεν είναι εύκολο να υπολογιστεί. Ενδεικτικά να αναφερθεί ότι η πτήση ενός επιβάτη από την Αθήνα στη Νεμέα στις 05:00 κοστίζει γύρω στα 2.000€. Λογικά η υπερπτήση του ελικοπτέρου για άλλες δύο ώρες πάνω από έναν αμπελώνα θα προσθέτει αρκετές εκατοντάδες ευρώ στο παραπάνω νούμερο.

Μια απορία αντί επιλόγου

Την επόμενη εβδομάδα της επίσκεψης του παγετού στους αμπελώνες της βόρειας Γαλλίας είχαν ήδη κυκλοφορήσει στα σημαντικότερα μέσα του οινικού κλάδου, οι εκτιμήσεις για το  ύψος της καταστροφής ανά περιοχή. Μέσα από τις συνεντεύξεις και δηλώσεις παραγωγών ή και από τις ανακοινώσεις του γαλλικού κράτους και των αρμόδιων υπηρεσιών το παγκόσμιο κοινό είχε σχηματίσει μια εικόνα για την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί στον γαλλικό αμπελώνα.

Στη χώρα μας όπου και εδώ καταγράφηκαν περιπτώσεις περιοχών που επλήγησαν από τον παγετό, πόσο στα αλήθεια κοινοποιήθηκε αυτό; Να σημειωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που αμπελώνες πλήττονται από παγετό ή κάποια άλλη προσβολή στη χώρα μας και προφανώς, δεν θα είναι και η τελευταία φορά που αυτό καλύπτεται από μία ιδιότυπη omerta. Το ερώτημα λοιπόν, ποιον ωφελεί η συστηματική αποσιώπηση των όποιων καταστροφών πλήττουν τους ελληνικούς αμπελώνες;

Με δεδομένο ότι η Γαλλία μπορεί να χρησιμοποιεί ακόμα και την καταστροφή του παγετού για επικοινωνιακούς λόγους προβολής τόσο των κρασιών της όσο και της βαθιάς και συλλογικής οινικής της κουλτούρας, στην Ελλάδα το ελληνικό κρασί εξακολουθεί να περιμένει τους τουρίστες να απορροφήσουν την πλεονάζουσα παραγωγή.

Άντε και καμιά καλή κριτική από τους ειδήμονες για να τονώσει τις πωλήσεις στην εσωτερική αγορά.

Καλή σοδειά!

Κώστας Προβατάς Dip WSET