Σύμφωνα με την πεπατημένη αρχικά θα έπρεπε να γίνει  μια μικρή αναφορά για τα πρώτα χρόνια του κτήματος και στη συνέχεια το κείμενο να επικεντρωθεί, δυσανάλογα ως προς την έκταση του, στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των επτά κρασιών που δοκιμάστηκαν εκείνη την βραδιά.

Όμως το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της συγκεκριμένης εκδήλωσης, για όποιον έχει δοκιμάσει τα κρασιά του κτήματος τα τελευταία χρόνια, ήταν η ίδια η ιστορική αναδρομή που ακολούθησε το κτήμα Ζαχαριά μέχρι να φτάσει να παρουσιάσει στο κοινό αυτά τα επτά κρασιά. Στις λίγες ώρες που κράτησε η εκδήλωση ξεδιπλώθηκαν με τρόπο αρκετά αυθόρμητο και γλαφυρό (ειδικά από τον ιδρυτή του κτήματος Ηλία Ζαχαριά) η πορεία του κτήματος και μέσα από αυτήν οι αντιφάσεις της μεγαλύτερης αμπελουργικής ζώνης της χώρας μας, της Νεμέας.

50 χρόνια πριν

Στην εποχή του Instagram και των άλλων Social Media η εικόνα έχει την δύναμη να αποτυπώσει σε μια συγκεκριμένη στιγμή τη θέση μιας πορείας, αδιαφορώντας όμως  για το από πού αυτή ξεκίνησε αλλά και προς τα πού κατευθύνεται. Αδικώντας την εξέλιξη και την προσπάθεια τόσων χρόνων, προς τέρψιν των εφήμερων views και likes. Ειδικά στην περίπτωση του κρασιού η προσπάθεια πολλών να το χωρέσουν στο στενό κουστούμι των social media, του αποστερεί την ιστορία του αλλά και τη δυνατότητα μέσω αυτής να εμπνέει.

Σε αυτό το πλαίσιο είναι πολύ σημαντικό, για την κατανόηση της εξελικτικής πορείας του κτήματος Ζαχαριά, να κοιτάξει κανείς στις απαρχές του κτήματος και το πώς αυτό ξεκίνησε. Ο ιδρυτής του κτήματος Ηλίας Ζαχαριάς ξεκίνησε ως δραστήριος και ανήσυχος αμπελουργός και γεωπόνος στο χωριό Λεόντειο της Νεμέας. Ο Όθων Ζαχαρίας (υιός και τώρα διευθύνων το κτήμα) ανέφερε με περίσσεια περηφάνια ότι ο πατέρας του ήταν ο πρώτος οποίος έφερε και φύτεψε στη Νεμέα τις διάσημες γαλλικές ποικιλίες. Αντιλαμβανόμενος την κατεύθυνση που φύσαγε ο νέος άνεμος στο χώρο του κρασιού στα μακρινά ‘70s. 

Ήταν η εποχή όπου οι γαλλικές ποικιλίες «εισέβαλαν» στον ελληνικό αμπελώνα ως βελτιωτικές για να δώσουν περισσότερο χρώμα, άρωμα και δυναμικό παλαίωσης στις γηγενείς. Η «εισβολή» των γαλλικών ποικιλιών όμως γίνεται σε βάρος των γηγενών, με πολλές από αυτές να παραμερίζονται και με άλλες να τείνουν με την πάροδο των χρόνων οριακά προς στην εξαφάνιση.

90’s επιστροφή στο μέλλον

Η δεκαετία του 1990 σηματοδοτεί την εμφάνιση των πρώτων μικρών οινοποιείων, από τη γενιά των οινολόγων που έχουν επιστρέψει από σπουδές στη Γαλλία και παράγουν τα πρώτα «μεγάλα» κρασιά του ελληνικού αμπελώνα, κυρίως όμως από γαλλικές ποικιλίες. Εκείνη την εποχή το κτήμα Ζαχαριά διανύει ακόμα την αμπελοκεντρική του περίοδο, καθώς ενώ οινοποιεί τα σταφύλια από τους αμπελώνες του, το κρασί του όμως βρίσκει τον δρόμο προς το κοινό μέσα από «ξένες» ετικέτες άλλων οινοποιείων.

Αυτή την εποχή ο Ηλίας Ζαχαρίας για άλλη μια φορά αντιλαμβάνεται τις αμυδρές αλλαγές στην πνοή του ανέμου και αποφασίζει να εισάγει - αυτή τη φορά - τις γηγενείς πελοποννησιακές ποικιλίες αμπέλου στη Νεμέα. Για άλλη μια φορά το κτήμα Ζαχαριά είναι το πρώτο που προχωράει στη φύτευση της αχαϊκής Μαυροδάφνης στην Κορινθία αλλά και το πρώτο που αποφασίζει να βγάλει την Κυδωνίτσα έξω από τη Λακωνία και να τη φέρει στην καρδιά της Νεμέας.

Η διάσωση της ποικιλίας Σκλάβα

Όμως η περίπτωση που αποτυπώνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την αμπελοκεντρική φύση του κτήματος Ζαχαριά στα 90’s, είναι η περίπτωση της Σκλάβας. Μια λευκή ποικιλία η οποία συνήθως βρίσκονταν σκόρπια ανάμεσα στα κλήματα του ερυθρού Αγιωργίτικου, θυμίζοντας την αντίστοιχη πρακτική που απαντάται στους γαλλικούς αλλά και στους ιταλικούς αμπελώνες μέχρι και τον ύστερο 20^ο αιώνα. Το όνομα της Σκλάβας πιθανολογείται ότι της αποδόθηκε επειδή η ίδια σαν ποικιλία υπήρξε σκλάβα του Αγιωργίτικου, δηλαδή βοηθούσε τις κακές χρονιές τα αδύναμα κόκκινα σταφύλια συμπληρώνοντας σάκχαρα και σταθεροποιώντας το χρώμα των κόκκινων κρασιών.

Αυτήν την ποικιλία οι Νεμεάτες αμπελουργοί είχαν αποφασίσει να εγκαταλείψουν, όταν ξεκίνησε η αναδιάρθρωση των αμπελώνων της Νεμέας και πλέον οι ανάμεικτοι ποικιλιακά αμπελώνες του παρελθόντος, αντικαταστάθηκαν από τους μονοποικιλιακούς όπως όριζε η μοντέρνα αμπελουργία. Πιθανότατα η Σκλάβα να είχε βυθιστεί στη λήθη του παρελθόντος, αν το κτήμα Ζαχαριά δεν είχε αποφασίσει να προχωρήσει, ακολουθώντας όμως το πνεύμα της εποχής, στη φύτευση ενός μονοποικοιλιακού αμπελώνα από αυτήν.

Τα εφτά κρασιά

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένα άτυπο οινικό κίνημα το οποίο διατρέχει οριζοντίως όλο το ελληνικό κρασί, με μια νέα γενιά οινοποιών και οινολόγων να αφουγκράζεται τις μεταβολές στην αγορά του κρασιού παγκοσμίως και να επικεντρώνεται στις γηγενείς ελληνικές ποικιλίες. Το κτήμα Ζαχαριά, με τη δεύτερη γενιά του πλέον στο τιμόνι και με τη συνειδητή απόφαση να προχωρήσει πλέον στη δημιουργία της ιδιαίτερης και ξεχωριστής εταιρικής ταυτότητας, δεν θα μπορούσε παρά να συμμετάσχει και αυτό στο κίνημα των γηγενών ποικιλιών.

Αποφασίζοντας να στηρίξει την αναμόρφωση της φυσιογνωμίας του κτήματος στην Premium σειρά των κρασιών του Lexis. Τα κρασιά της σειράς αυτής προέρχονται  αποκλειστικά από πελοποννησιακές ποικιλίες, οι οποίες στα έμπειρα χέρια του οινολόγου Πέτρου Τσιώρου, δίνουν μοντέρνα και ευχάριστα κρασιά.

Σκλάβα 2021: Ένα λευκό κρασί με έντονη φρεσκάδα εσπεριδοειδών, ελαφρύ και απολαυστικά δροσιστικό τελείωμα με νύξεις εξωτικών φρούτων. 

Lexis K barrel fermentation 2021: Ένα λευκό κρασί με ώριμα εσπεριδοειδή και βότανα να παίζουν στην μύτη, με αριστοτεχνική χρήση της δρυός που δεν μεταβάλλει τον χαρακτήρα της Κυδωνίτσας παρά χαρίζει μια πιο λιπαρή υφή, η οποία συμπληρώνει το έντονο δροσιστικό τελείωμα.

Lexis G 2021: Ένα μοντέρνο ροζέ από την ποικιλία Μοσχοφίλερο, με έκδηλο τον χαρακτήρα της ποικιλίας με το έντονο λουκούμι και τα φρέσκα εσπεριδοειδή να κυριαρχούν στο άρωμα. Στο στόμα συνδυάζει την ευχάριστα λιπαρή υφή με το απαραίτητο πιπεράτο τελείωμα των μοντέρνων ροζέ.

Lexis M 2019: Ένα νόστιμο κόκκινο κρασί από την «απαγορευμένη» ποικιλία Μαυροδάφνη. Σχετικά βαθύχρωμο με άρωμα ώριμων κόκκινων φρούτων και νότες πικάντικων μπαχαρικών. Στο στόμα μεστό και ευχάριστα βελούδινο με βοτανικό και μπαχαρώδες τελείωμα.

Την εφτάδα συμπλήρωσε μια μικρή κάθετη της ετικέτας Lexis N, που είναι κόκκινο κρασί από την ποικιλία Αγιωργίτικο.

Lexis N 2019: Πυκνό φρούτο και γλυκά μπαχάρι στη μύτη, στο στόμα μεστό, επίμονο με βάθος και συμπύκνωση.

Lexis N 2016: Το φρούτο έχει υποχωρήσει παραχωρώντας τον πρώτο ρόλο στη μπαχαρώδη πλευρά της ποικιλίας. Πολύπλοκο, στιβαρό και επίμονο.

Lexis N 2014: Σε σχέση με τα προηγούμενα έχει χάσει αρκετό από το φρούτο του αλλά έχει αναπτύξει τον μπαχαρώδη χαρακτήρα του. Στο στόμα η δομή του παραμένει σκληρή και επίμονη.

Αντί επιλόγου

 Το σύνηθες θα ήταν η αποφώνηση να αφορά την σίγουρη λαμπρή πορεία που θα χαράξει το κτήμα Ζαχαριά τα επόμενα 50 χρόνια. Όμως αντί για τα μελλούμενα, ίσως έχει περισσότερο ενδιαφέρον να παρατεθούν κάποιες άγνωστες λεπτομέρειες για τις πελοποννησιακές ποικιλίες αμπέλου που θα ιντρίγκαραν το οινόφιλο κοινό.

Ξεκινώντας από τη Σκλάβα, η οποία του χρόνου θα δώσει πιθανότατα τον πρώτο τρύγο από αμπέλια πλήρως απαλλαγμένα από τις ιώσεις που ταλαιπωρούν τον νεμεάτικο αμπελώνα. Συνεχίζοντας στην Κυδωνίτσα, η οποία «Ασυρτικίζει» καθ’ ότι τα σταφύλια της λευκής αυτής ποικιλίας διαθέτουν τανίνες. Καθιστώντας την ως μια πιο μυρωδάτη εκδοχή του Ασύρτικου, θέση που μάλλον έρχεται σε αντίθεση με την «μαλαγουζοποίηση» της ποικιλίας.

Σειρά παίρνει το Μοσχοφίλερο, τα σταφύλια του οποίου μπορούν ακόμα και να «κοκκινίσουν», με την προϋπόθεση ότι το φορτίο ανά πρέμνο είναι χαμηλό και οι συνθήκες ωρίμασης ιδανικές.  Όσο για την Τσιγκέλω, κλώνο της Μαυροδάφνης, ενώ είναι δύσκολο σταφύλι στην ωρίμαση, ιδιαίτερα στην  συγκέντρωση σακχάρων πριν τον τρύγο, ταυτόχρονα είναι και το πιο νόστιμο ερυθρό κρασοστάφυλο.

Κώστας Προβατάς Dip WSET