Η κουβέντα γίνεται για αυτά τα ροζέ κρασιά που το χρώμα τους πλέον αποτελεί μια φευγαλέα απόχρωση των έντονα τριανταφυλλί κρασιών αυτής της κατηγορίας στο παρελθόν. Αυτά που η ελληνική «οινική» γλώσσα συλλήβδην έχει βαφτίσει “Προβηγκί” ή όπως συχνά αναφέρονται σαν ροζέ που “προβηγκίζουν”.

Δεν έχει νόημα να ασχοληθεί κανείς με τη σωστή μεταφορά του ‘’ρήματος’’ στην ελληνική, καθώς το “προβηγκίζω” δεν απέχει πολύ από τα “προβηγκάω(-ώ)” και “προβηγκοφέρνω”. Ειδικά στον βαθμό που αναπαράγουν τη μεγαλύτερη παρερμηνεία γύρω από τα ροζέ κρασιά της Προβηγκίας, που δεν είναι άλλη από την εμμονική επικέντρωση στην απόχρωσή τους. Για να κατανοήσει κάποιος τι ακριβώς είναι τα ροζέ της Προβηγκίας, απαιτείται μια μικρή ιστορική οινική αναδρομή.

Η σύντομη ιστορία του ροζέ κρασιού

Η πιο αναπάντεχη πλευρά της ιστορίας του ροζέ κρασιού - και ίσως η πιο ξεχασμένη - είναι ότι τα κρασιά του Bordeaux ξεκίνησαν την καριέρα τους στο εξωτερικό ως ροζέ κρασιά (claret), και αυτό μας πηγαίνει πολλά χρόνια πίσω. Η νεότερη γαλλική οινολογική πρακτική σχετικά με την παραγωγή ροζέ κρασιών, ήταν απλή και αλάνθαστη. Τα κόκκινα σταφύλια που δεν ωρίμασαν καλά ή είχαν ασθένειες και δεν άξιζαν να παράξει κάποιος κόκκινο κρασί από αυτά, αποτελούσαν την πρώτη ύλη των ροζέ κρασιών.

Ενδεικτικά θα αναφερθούν οι δύο παραδοσιακές περιοχές παραγωγής ροζέ κρασιών ΠΟΠ στη Γαλλία. Η πρώτη είναι η Tavel, μια περιοχή πολύ κοντά – μόλις 8 χλμ μακριά -  στο ιστορικό Chateauneuf du Pape (που είναι γνωστό για τα πολύ πυκνά κόκκινα κρασιά του) και αποτελεί ζώνη παραγωγής ροζέ κρασιών ΠΟΠ, από το 1936. Τα σταφύλια που προέρχονταν από τους πεδινούς αμπελώνες, δεν κατάφερναν εύκολα να ωριμάσουν πλήρως ώστε να χρησιμοποιηθούν για κόκκινο κρασί. Τα ροζέ κρασιά από την Tavel, παραδοσιακά είχαν έντονο τριανταφυλλί χρώμα και πλούσιο σώμα. Για τους Γάλλους ήταν η εναλλακτική πρόταση για τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού, όταν δυσκολεύονταν να καταναλώσουν κόκκινα κρασιά. Κάποιοι συνήθιζαν ακόμα και να τα παλαιώνουν, θεωρώντας ότι είναι πιο απολαυστικά μετά από 5-6 χρόνια στο κελάρι τους.

Η άλλη γνωστή περιοχή για την παραγωγή ροζέ κρασιών ΠΟΠ, είναι ο ποταμός Loire (Λίγηρας), όπου λόγω του βόρειου κλίματος τα κόκκινα σταφύλια δυσκολεύονταν αρκετά να ωριμάσουν, οπότε δεν υπήρχαν αρκετές χρωστικές ουσίες στα σταφύλια για να «βάψουν» κόκκινο το κρασί. Τα Rose d’ Anjou είναι πιο απαλά στο χρώμα σε σχέση με αυτά από την Tavel, πιο δροσιστικά και με περισσότερα σάκχαρα (ημίξηρα και ημίγλυκα).

Για να μην μακρυγορούμε, τα ροζέ κρασιά παγκοσμίως - μέχρι και τις αρχές του 21^ου αιώνα - ήταν μια κατηγορία μόνη της. Συνήθως αποτελούσαν την επιλογή αυτών που δεν άντεχαν την ξηρή γεύση του λευκού και του κόκκινου κρασιού˙ και προτιμούσαν μια πιο «γλυκιά» γεύση. Στα παραπάνω να σημειωθεί και ο παράγοντας της τιμής - ακριβό, ροζέ, κρασί - είναι τρεις λέξεις που μόλις τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν καταφέρει να συνυπάρχουν μαζί στην ίδια πρόταση. 

 

Η ακόμα πιο σύντομη ιστορία των Rose de Provence

Η ευρύτερη περιοχή της Προβηγκίας ιστορικά αποτελεί την πρώτη περιοχή της Γαλλίας, όπου πρωτοκαλλιεργήθηκε το αμπέλι. Οι αμπελώνες της περιοχής στριμώχνονται ανάμεσα στις κοσμοπολίτικες ακτές της Cote d’ Azur και τις χιονοσκεπείς Άλπεις.

Στην ευρύτερη περιοχή της Προβηγκίας υπήρχαν 4 ονομασίες προέλευσης γνωστές για την παραγωγή κόκκινων κρασιών, με την  υπόλοιπη περιοχή να επικεντρώνεται στην παραγωγή ροζέ κρασιών, τα οποία μάλιστα έτειναν να καταναλώνουν νεαρά χωρίς παλαίωση οι επισκέπτες της Γαλλικής Ριβιέρας στις καλοκαιρινές τους διακοπές.

Το 2006 ο Sacha Lichine εγκαινίασε την νέα εποχή των Ροζέ κρασιών της Προβηγκίας, συστήνοντας το διάσημο σήμερα Chateau d’ Esclans και κυκλοφορώντας το θρυλικό Whispering Angel. Το 2008 οι Brangelina ανακοινώνουν ότι θα συνεργαστούν με τον οινοποιό του Ροδανού Nicola Perrin αγοράζοντας το Chateau Miraval. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία εν τη γενέσει.

 

Τι συνεπάγεται όμως  το ρήμα Προβηγκίζω;

Για να συγκεκριμενοποιήσουμε τα πράγματα στο σήμερα, ένα από τα χαρακτηριστικά των προβηγκιανών ροζέ κρασιών είναι το χρώμα τους, που κινείται ανάμεσα στις αποχρώσεις του σολομού και του κρεμμυδιού. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελεί το μοναδικό κριτήριο! Δηλαδή ένα ροζέ με ελάχιστο χρώμα δεν ‘’προβηγκίζει’’ απλά ακολουθεί την τάση που αυτά επέβαλλαν.

Για να δώσουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για την τυπικότητα ενός ροζέ από τη Προβηγκία, απευθυνθήκαμε στον Γιώργο Φλούδα buyer της εταιρείας Trinity Wines, που εισάγει στη χώρα μας τα κρασιά του Chateau d’Esclans. Το χρώμα - ξεκαθαρίζει εξαρχής - είναι ένα βασικό κριτήριο για να ξεχωρίσει κάποιος ένα προβηγκιανό ροζέ, καθώς είναι τα μόνα κρασιά που πουλιούνται βάσει του χρώματος τους και τα μόνα που εμφιαλώνονται σε διάφανες φιάλες.

Το πιο ενδιαφέρον με τα ροζέ της Προβηγκίας - κατά τον ίδιο - είναι η τυφλή δοκιμή (με κλειστά τα μάτια ή σε μαύρο ματ ποτήρι). Το αρωματικό προφίλ τους θυμίζει περισσότερο λευκά κρασιά από τη Βουργουνδία, με πιο έντονα τα εσπεριδοειδή αρώματα έναντι αυτών των κόκκινων φρούτων, που παραδοσιακά έχουν τα ροζέ κρασιά. Σε γενικές γραμμές, παρατηρεί ότι η αρωματική ένταση των προβηγκιανών ροζέ τα τελευταία χρόνια είναι ελαφρώς πιο έντονη σε σχέση με το παρελθόν.

Σε κάθε περίπτωση όμως, τα κρασιά αυτά έχουν φτιαχτεί για να είναι ευχάριστα και εξ ορισμού δροσιστικά. Ο Γ.Φ. τονίζει ότι όταν οι πρωτεργάτες αυτού του οινικού ρεύματος σχεδίαζαν τα κρασιά τους, είχαν κατά νου αυτά να σταθούν δίπλα στις Σαμπάνιες. Θεωρώντας, εύλογα, ότι είναι πιο ανεπιτήδευτο να ανοίξει ένα ροζέ κρασί κάποιος από ότι ένα αφρώδες κρασί, που είναι συνυφασμένο περισσότερο με πιο εορταστικές εκδηλώσεις.

Η επιτυχία των ροζέ κρασιών της Προβηγκίας στηρίχθηκε στην πολύπλευρη γαστρονομική τους ικανότητα, να συνταιριάζουν με πλήθος διαφορετικών κουζινών. Από τα χαρακτηριστικά πιάτα της περιοχής με ελαιόλαδο και βότανα, στην ασιατική κουζίνα και κυρίως με ωμές κοπές θαλασσινών (sushi, carpaccio θαλασσινών) αλλά και με ζυμαρικά με οστρακοειδή.

Με λίγα λόγια, για να “προβηγκίζει” ουσιαστικά ένα ροζέ κρασί, πρέπει να συντρέχουν μια σειρά από παράγοντες και όχι απλά να έχει τη σωστή χρωματική απόχρωση. Ένα ίσως τελευταίο στοιχείο που στην Ελλάδα έχει παρερμηνευτεί, είναι το όνομα των ροζέ κρασιών στην ετικέτα. Στη χώρα μας η τάση στην αγορά θέλει τα ροζέ κρασιά εγνωσμένου κύρους, να φέρουν γαλλικό όνομα στην ετικέτα. Ενώ την ίδια στιγμή στην Προβηγκία, τα κρασιά που πρωτοστάτησαν στην επιτυχία της μετατροπής ενός τοπικού προϊόντος σε παγκόσμιο, είχαν αγγλικά ονόματα.

Κώστας Προβατάς DIP WSET