Στο ομηρικό έπος της Ιλιάδας συχνά οι πρωταγωνιστές, σύμφωνα με την αφήγηση, αναζητούσαν στον ουρανό κάποιο θεϊκό σημάδι που να προμηνύει τα μελλούμενα. Ο Όμηρος με αυτήν την τεχνική αφήγησης μπορούσε να προετοιμάζει το έδαφος για την έκβαση της μάχης που θα ακολουθούσε, χωρίς να χάνει το ενδιαφέρον του θεατή. Πολλοί ήδη θα αναρωτιούνται πώς γίνεται στην εποχή των 5G και των έξυπνων κινητών κάποιος να κοιτάει ακόμα τον ουρανό.

Προβλέψεις καιρού

Η πρόβλεψη του καιρού από τους τηλεοπτικούς και ιντερνετικούς μετεωρολόγους αποτελεί ένα πεδίο που μπορεί να προκαλέσει ομηρικούς καβγάδες στα φόρουμ των αγροτών ( aka καφενεία και καφετέριες). Καθώς είναι δύσκολο να βρεθεί κάποιος μετεωρολόγος ή κάποιο μετεωρολογικό site, που να μπορεί να δίνει σταθερά αξιόπιστες προβλέψεις. 

Το αποτέλεσμα είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι για τον καιρό να αναγκάζονται να μελετούν τις προβλέψεις διαφορετικών ειδικών και βάσει της εμπειρίας τους να συνάγουν μια ασφαλή εκτίμηση για τις προθέσεις του καιρού. Να σημειωθεί ότι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι είναι αυτοί που κινδυνεύουν να χάσουν την παραγωγή της χρονιάς και άρα το εισόδημα τους, όχι αυτοί που θα στερηθούν μια βόλτα στην παραλία ή ένα καφέ στην πλατεία.

Στο αμπέλι

Η αλήθεια είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής του οινόφιλου κοινού αλλά και των ανθρώπων της βιομηχανίας του κρασιού έχει επικεντρωθεί στο άνοιγμα της εστίασης και τις δυσκολίες που αυτή αντιμετωπίζει. Μια από αυτές είναι ο κακός καιρός που φαίνεται να δυσχεραίνει την έξοδο των Ελλήνων, που παραμένουν ακόμα μουδιασμένοι από την δίμηνη καραντίνα. Με τα συνεπακόλουθα προβλήματα που δημιουργεί στην εμπορία και την διάθεση του κρασιού στη χώρα.  Καθώς η υποχώρηση της κατανάλωσης επιφέρει μια σειρά προβλημάτων στην αγορά του κρασιού.

Τι συμβαίνει όμως στην αθέατη πλευρά του κρασιού, εκεί όπου αυτό γεννιέται; Η καιρική αστάθεια των τελευταίων ημερών προκάλεσε  έντονη ανησυχία στους αμπελουργούς που φοβήθηκαν τις ζημιές στην παραγωγή που αυτή μπορούσε να επιφέρει.  Η έλευση της βροχής μπορεί να συνοδεύεται είτε από ζεστό καιρό, που αποτελεί την ιδανική συνθήκη για την ανάπτυξη του Ωιδίου ,είτε από πιο ψυχρές αέριες μάζες, που ευνοούν την ανάπτυξη του Περονόσπορου. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα για τους αμπελουργούς. Να σημειωθεί ότι από την παραπάνω εξίσωση έχει παραλειφθεί ο παράγοντας χαλάζι, που αποτελεί μάστιγα για την αμπελουργία παγκοσμίως!

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως οι αμπελουργοί είναι αναγκασμένοι να κοιτούν και τον ουρανό για να λάβουν τις αποφάσεις, όταν υπάρχει αυξημένη πιθανότητα βροχής.  Ήδη στους περισσότερους αμπελώνες της Ελλάδας έχει λάβει μέρος το ξεφύλλισμα των αμπελιών, η αφαίρεση των φύλλων κοντά στη βάση του κλαδιού που φέρει σταφύλια, για να επιτευχθεί ο καλύτερος αερισμός των σταφυλιών. Όμως η έλευση της βροχής μπορεί να αναγκάσει τους αμπελουργούς να χρησιμοποιήσουν τα κατάλληλα φυτοπροστατευτικά σκευάσματα για να παρέχουν έξτρα προστασία στα αμπέλια τους.

Κοιτώντας τον ουρανό

Πολλοί θα επεσήμαιναν ότι μέχρι σε αυτό το σημείο το παρόν κείμενο δείχνει να αγνοεί τα προβλήματα της εστίασης και της εμπορίας του κρασιού επικεντρώνοντας την προσοχή του στην αμπελουργία. Η απάντηση σε αυτούς δεν μπορεί να είναι άλλη από τ’ ότι είναι αδύνατο να παραβλέψει κάποιος την προβληματική κατάσταση που επέφερε η καραντίνα στην βιομηχανία του κρασιού από τη μία. Αλλά από την άλλη δεν μπορεί να παραβλέψει και τη δυσαναλογία στην μη-προβολή των προβλημάτων της αμπελουργίας.

Γιατί αν το κλείσιμο των επιχειρήσεων της εστίασης επέφερε στασιμότητα στις πωλήσεις του κρασιού, δεν σημαίνει ότι συνέβει το ίδιο στην ανάπτυξη των αμπελιών. Τα αμπέλια υπακούοντας στους πανάρχαιους νόμους της φύσης, αγνοώντας επιδεικτικά τα τερτίπια της αγοράς, δεν σταμάτησαν την έκπτυξη τους και την πορεία τους προς την καρποφορία και την ωρίμαση των σταφυλιών που φέρουν. Αυτό σημαίνει ότι αν για τα μαγαζιά της εστίασης και τις επιχειρήσεις εμπορίας κρασιού η καραντίνα τους στέρησε τα έσοδα, τότε για τους αμπελουργούς η μη αναστολή της ανάπτυξης των αμπελιών προμηνύει ακόμα πιο δύσκολες καταστάσεις.

Καθώς τα έξοδα παραμένουν σταθερά, Τα απαραίτητα μεροκάματα για τις εργασίες δεν αναστέλλονται αλλά και πιθανές δυσάρεστες εκπλήξεις καραδοκούν, αφού η φυτοπροστασία απαιτεί έξτρα έξοδα. Όλα τα παραπάνω είναι κάτι που κανείς αμπελουργός δεν μπορεί να αποφύγει, καθώς δεν δύναται να πάρει την απόφαση να εγκαταλείψει τον αμπελώνα του αυτήν την χρονιά στην τύχη του. Καθώς αυτό, εκτός από την ολική απώλεια εισοδήματος από αυτόν θα είχε και σοβαρές επιπτώσεις στο ύψος και την ποιότητα της παραγωγής της επόμενης σοδειάς. Εν ολίγοις, οι αμπελουργοί είναι αναγκασμένοι να «λειτουργήσουν» τους αμπελώνες τους με όλα τους έξοδα, ακόμα και αν αυτό γίνεται υπό την απειλή της μη διάθεσης, της φετινής παραγωγής, λόγω της χαμηλής ζήτησης για κρασί.

Θα μπορούσε εύκολα να ειπωθεί ότι οι αμπελουργοί είναι «γενετικά» προγραμματισμένοι ή και καταδικασμένοι,  να κοιτούν τον ουρανό ψάχνοντας να ορμηνέψουν τις διαθέσεις του. Γιατί το «προϊόν» τους βρίσκεται εκτεθειμένο στα καιρικά φαινόμενα και όχι προστατευμένο σε κάποια αποθήκη ή κελάρι, πόσο μάλλον σε ράφι και ψυγείο. Αλλά επειδή η πλειονότητα των Ελλήνων προτιμάει εύλογα να επισκέπτεται  πρώτιστα και κυρίως καφετέριες, εστιατόρια και  οινοποιεία είναι και συνεπακόλουθο να προβάλλονται κυρίαρχα τα προβλήματα αυτών.

Οπότε, αφορμή για το παραπάνω κείμενο αποτελεί η ανάγκη ανάδειξης και της άλλης πλευράς του κρασιού, εκείνης που κάθε φορά που τα σύννεφα μαζεύονται τέτοια εποχή στον ουρανό, καρδιοχτυπά από την αγωνία της. Μια οφειλόμενη αποκατάσταση της αδικίας και της αδιαφορίας που υφίστανται οι αμπελουργοί, τόσο από τη μεριά των οινόφιλων ( πράγμα όχι και τόσο παράδοξο) όσο κυρίως από την οινική δημοσιογραφία. Που συχνά μπορεί να γράφει διθυράμβους για τα ένδοξα αμπελοτόπια αλλά σπανίως αν όχι ποτέ για αυτούς που αποτελούν την ραχοκοκαλιά της οινικής βιομηχανίας, τους αμπελουργούς.

Κώστας Προβατάς Dip WSET