Στο κτήμα όμως όλα έτρεχαν στους δικούς τους ρυθμούς. Η καινούργια εμφιαλωτική είχε μόλις τεθεί σε λειτουργία, τα τρακτέρ περιδιάβαιναν τις σειρές των κλημάτων με τον τρύγο να πλησιάζει.

   Σε αυτό το περιβάλλον έλαβε μέρος η παρακάτω κουβέντα με τους Βαγγέλη Γεροβασιλείου (ΒΓ) και Αργύρη Γεροβασιλείου (ΑΓ) περιστρεφόμενη γύρω από το παρόν, το παρελθόν και βεβαίως το μέλλον.

 

Η ΚΟΥΒΕΝΤΑ ( ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ)

-Αργύρη, οι άνθρωποι του Κτήματος Γεροβασιλείου έχετε πλέον μία αρκετά ευρεία εικόνα για τους αμπελώνες ανά την Ελλάδα, καθώς επισκέπτεστε περισσότερα του ενός μέρη. Αν θα έκανες μία πρόβλεψη για τον τρύγο που έρχεται, ποια θα ήταν αυτή;

ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΕΡΟΒΑΣΙΛΕΙΟΥ (ΑΓ) : Είναι όψιμη και γενικά μια αρκετά δύσκολη χρονιά μέχρι τώρα. Λόγω των συχνών βροχοπτώσεων υπήρχε σοβαρός κίνδυνος για μυκητολογικές προσβολές. Ακόμα και στο κτήμα Γεροβασιλείου, που είμαστε όλη μέρα μέσα στο αμπέλι, υπήρχαν ορισμένα κρούσματα Περονόσπορου και Ωιδίου που όμως δεν προκάλεσαν ζημιές. Επίσης στην περιοχή της Βιβλίας Χώρας είχε πολύ νερό. Μέχρι και στα μέσα Ιουλίου έβρεχε σχεδόν κάθε μέρα.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ  ΓΕΡΟΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ( ΒΓ): Βέβαια, εκεί τα αμπέλια αντέχουν, δεν είναι σαν της Επανομής που θα είχαν πρόβλημα με τέτοιο καιρό. Θεωρούμε ότι για την βόρεια Ελλάδα, ήταν μια χρονιά που απαιτούσε συνεχή εγρήγορση στο αμπέλι.  Από την άλλη, στην Ηλεία και στα νησιά φαίνεται ότι ήταν μια χρονιά με έντονη ξηρασία. Στην Ηλεία στα αμπέλια του Κτήματος Δύο Ύψη ετοιμαζόμαστε για τρύγο. Ένα κομμάτι μικρό με Syrah και ένα νέο αμπελοτόπι με την ποικιλία Malbec. Από το τελευταίο θα κυκλοφορήσει λογικά αργότερα η ετικέτα Μονόλογος ( σαν τρίτη ετικέτα μετά την Τριλογία και το Διάλογο ). Το δοκιμάσαμε πέρσι και έδωσε πολύ καλά αποτελέσματα. Μετά θα συνεχίσουμε με το Cabernet Sauvignon και την Κυδωνίτσα. Το Ασύρτικο μάλλον θα πάει πιο πίσω στον τρύγο.

-Ήταν εν τέλει το 2020 μια απαιτητική αμπελουργικά χρονιά ή ήταν σαν το 2019 που ήταν σχετικά ομαλή μέχρι και τον τρύγο;

ΒΓ.: Ναι ξεκάθαρα, αν και χρονιά με μεγάλη διαφοροποίηση. Στα νησιά μεγάλη ξηρασία ενώ στην βόρεια Ελλάδα πολλές βροχές. Οι οποίες από ότι βλέπω μέχρι και τα μέσα Ιουλίου δεν είναι τόσο κακές για το αμπέλι, με την προϋπόθεση ότι ξέρεις να αντιμετωπίσεις τα προβλήματα που δυνητικά μπορούν να ενσκήψουν.

ΑΓ: Η αλήθεια είναι ότι οι βροχές βοήθησαν στην διατήρηση υψηλών αποδόσεων μετά την  καρπόδεση και έδειχνε ότι θα είναι μια αρκετά όψιμη χρονιά. Αλλά οι υψηλές θερμοκρασίες των τελευταίων ημερών έχουν επισπεύσει τα πράγματα, φέρνοντας τον τρύγο πιο κοντά.

 

-Σήμερα, το ελληνικό κρασί έχει βρει το δικό του δρόμο σε έναν βαθμό, εννοώντας ότι υπάρχει παντού. Στα εστιατόρια, στα winebars, στις ηλεκτρονικές κάβες ακόμα και στις εξαγωγές. Έτσι ένας νέος οινοποιός που βγάζει ένα καλό κρασί, σήμερα μπορεί να ισχυριστεί όπως και ο Νεύτωνας ότι πατούσε σε πλάτες γιγάντων. Ποια ήταν όμως η κατάσταση του ελληνικού εμφιαλωμένου κρασιού το 1986, όταν το Κτήμα Γεροβασιλείου κυκλοφόρησε την πρώτη του ετικέτα;

ΒΓ: Να πω εντός ή εκτός Ελλάδας. ( Ας μείνουμε εντός ). Εντός, στο ξεκίνημα μου υπήρχε το ενδιαφέρον του κόσμου για κάτι καινούργιο. Ας μην ξεχνάμε ότι εκείνην την εποχή είχαν ήδη βγει ο Χατζημιχάλης, ο Παρπαρούσης, υπήρχε και το Κατώγι Αβέρωφ με τις μικρές όμως ποσότητες. Και βεβαίως ο Καρράς που έβγαλε κρασιά με γαλλικές ποικιλίες τότε κυρίως αλλά και ελληνικές. Το Chateau Carras το ερυθρό βραβεύτηκε στις Βρυξέλες ως το καλύτερο Cabernet Sauvignon. Ενώ το λευκό με το Ασύρτικο στο χαρμάνι και τις υψηλές οξύτητες είχε ξαφνιάσει τους Έλληνες που έλεγαν ότι είναι ξινό, όταν οι ξένοι που το δοκίμαζαν, έλεγαν ότι αυτό είναι επιτέλους ένα ελληνικό κρασί που δεν είναι οξειδωμένο. Γενικώς ήταν μια εποχή στην Ελλάδα που σήκωνε νεωτερισμούς.

     Εμένα με βοήθησε και το γεγονός ότι η Μαλαγουζιά ήταν μια ποικιλία που η γευστική της έκφραση ήταν και είναι πολύ οικεία στους Έλληνες. Βέβαια, για 15 χρόνια σχεδόν μονοπωλούσα την Μαλαγουζιά σαν ποικιλία. Εμένα το κρασί μου τότε ήταν σε μικρές ποσότητες και όποιος το δοκίμαζε το πρότεινε στους φίλους του, πήγαινε από στόμα σε στόμα.

   Εκείνη την εποχή στην Αθήνα υπήρχε μια νέα γενιά δημοσιογράφων που αναζητούσε συνεχώς νέες ετικέτες και κρασιά. Τότε τα περιοδικά και οι εφημερίδες δεν ασχολούνταν με το κρασί, τίποτα! Ήταν τότε το Αθηνόραμα με τον νεαρό Χατζηνικολάου με τα άρθρα του, καθ’ ότι ο ίδιος σαν οινολόγος αντιλαμβάνονταν τα θέματα του κρασιού ορθά. Κάποτε μου πήρε συνέντευξη μια δημοσιογράφος για την Καθημερινή έπειτα από την σύσταση της κυρίας Κουράκου να γράψει για την Μαλαγουζιά. Δεν υπήρχε παλιά το κρασί πουθενά στις εφημερίδες. Ο Σακκάς ξεκίνησε επίσης από τους πρώτους να γράφει άρθρα για το κρασί.

    Μετά όμως το κρασί όπως και το φαγητό άρχισε να καταλαμβάνει ολόκληρες σελίδες κι έτσι έγινε η διάχυση της πληροφορίας. Βέβαια, σήμερα με τα νέα μέσα έχει αλλάξει τελείως η επικοινωνία του κρασιού. Σήμερα συζητάμε εδώ και μπορούν να μας ακούνε σε όλο τον κόσμο. Μπορεί κάποιος από την Αυστραλία να μας στείλει την άποψη του για την Μαλαγουζιά μας την ώρα που την δοκιμάζει εκεί. 

( Την ίδια στιγμή η εμφιαλωτική που μόλις είχε ξεκινήσει την λειτουργία της είχε ήδη δημοσιευθεί στα social media.από τον παριστάμενο Στέφανο Κόγια Dip WSET )

  Στο εξωτερικό όμως ακόμα και τώρα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που μας ρωτούν αν έχουμε ρετσίνα.  Εγώ πήρα την Μαλαγουζιά από το χέρι στο εξωτερικό και πήγαινα να την δοκιμάσουν σε κάθε έκθεση που γινόταν. Υπήρχαν άνθρωποι που δεν δεχόταν καν να την δοκιμάσουν. Για πολλά χρόνια χτυπούσα σε τοίχο, μόνο μετά που την δοκίμασαν κάποιοι δημοσιογράφοι άρχισε να βρίσκει διέξοδο στις εξαγωγές. Όταν έγινε το μπούγιο στην Ελλάδα εμείς είχαμε ήδη στήσει τις εξαγωγές της Μαλαγουζιάς, στην Ελλάδα είχαμε το Κτήμα Γεροβασιλείου με το Ασύρτικο-Μαλαγουζιά ενώ η μονοποικιλιάκη ήταν για τις εξαγωγές.

 

-Πώς αισθάνεστε που σήμερα η πλειονότητα των ετικετών με Μαλαγουζιά πωλούνται στο ράφι σε τιμή από 10 έως 15 Ευρώ;

ΒΓ: Νιώθω πολύ περήφανος που έχω συνεισφέρει στο γεγονός ότι μια ποικιλία μπορεί να αποφέρει ένα καλό εισόδημα στους αμπελουργούς, καθ’ ότι τα σταφύλια της Μαλαγουζιάς πωλούνται πολύ πιο εύκολα από τις άλλες ποικιλίες. Θεωρώ ότι έχω συμβάλλει στο να θεωρείται η Μαλαγουζιά μέρος του εθνικού κεφαλαίου και της φήμης του ελληνικού κρασιού στο εξωτερικό. Αν με ρωτήσουν τι πέτυχες στη καριέρα σου μπορώ να πω, μια Μαλαγουζιά που βοηθάει έναν παραγωγό να πάρει το κρασί του και να το πουλήσει στο εξωτερικό, μια Μαλαγουζιά που βοήθησε παραγωγούς που επένδυσαν σε αυτή να προοδεύσουν.

   Αλλά και στο γεγονός ότι η Μαλαγουζιά συνεισφέρει στην εικόνα του ελληνικού κρασιού, λαμβάνοντας υψηλές  βαθμολογίες, με πρώτη ποικιλία βέβαια σε αυτό το θέμα το Ασύρτικο. Οι υψηλές βαθμολογίες είναι αυτές που φέρνουν και το ενδιαφέρον όλου του κόσμου. Θεωρώ ότι το Ασύρτικο είναι το άλογο που τραβάει το κάρο του ελληνικού κρασιού μπροστά, χωρίς τη Σαντορίνη η φήμη του ελληνικού κρασιού θα ήταν πολύ χαμηλά. Εγώ πάντως πιστεύω και στους παραγωγούς εκτός από τις ποικιλίες, πάντα το έλεγα ότι όταν βρεθεί ένας Gaja στην Ελλάδα τότε θα πάει το ελληνικό κρασί μπροστά. Τώρα, ως προς την  Μαλαγουζιά σημασία έχει ότι διαθέτει πολλαπλάσια παραγωγή από το Ασύρτικο και  μπορεί να καλύψει την εγχώρια ζήτηση αλλά και τις εξαγωγές.

   Ειδικά στο εξωτερικό ο κόσμος έχει μάθει να πίνει 4 - 5 ποικιλίες και  αναζητά κάτι να σπάσει την μονοτονία, αυτός  μπορεί να ανακαλύψει σήμερα την Μαλαγουζιά και αύριο την  Κυδωνίτσα και το Βιδιανό. Γιατί ο κόσμος ολόκληρος θέλει να δοκιμάσει κάτι διαφορετικό. Το καλό είναι το ελληνικό κρασί με μια ποικιλία σαν την Μαλαγουζιά, να ανοίξει την πόρτα στις αγορές. Έτσι ώστε με τις μεσογειακές ποικιλίες του διαθέτουμε στο μέλλον να βρίσκουμε  πόρτες ανοιχτές και όχι κλειστές.

 

-Αν η πρώτη γενιά του Κτήματος Γεροβασιλείου έχει συνδέσει το όνομα της άρρηκτα  με την ποικιλία της Μαλαγουζιάς, η δεύτερη γενιά – ή και από κοινού οι δύο γενιές - θα θέλατε να υπάρξει και μια δεύτερη ελληνική ποικιλία όπου θα συνδέσει το όνομα της.

ΑΓ: Θα μπορούσαμε να πούμε ότι κάτι αντίστοιχο γίνεται και στην Βιβλία Χώρα με την ποικιλία του Βίβλινου, αλλά νομίζω ότι στο Κτήμα Γεροβασιλείου έχουμε επικεντρωθεί στην επόμενη σελίδα της ποικιλίας της Μαλαγουζιάς. Δηλαδή μια προσπάθεια να επανεφεύρουμε την Μαλαγουζιά, δημιουργώντας μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για την ποικιλία. Έτσι, αντί για ένα κρασί φρέσκο που ξεχωρίζει σαν έντονα αρωματικό και με σώμα, να δημιουργήσουμε μία Μαλαγουζιά που μπορεί και ωριμάζει στην φιάλη δίνοντας έναν πιο σύνθετο χαρακτήρα με τα χρόνια. Να ξεδιπλώσουμε τις δυνατότητες της ποικιλίας στο μέγιστο.

ΒΓ. Ναι, αλλά στη Βιβλία Χώρα είχαμε και το Βιδιανό, που αφού βραβεύτηκε επανειλημμένα σε εγχώριους και διεθνής διαγωνισμούς άρχισε ο κόσμος να ασχολείται επιστάμενα με την ποικιλία. Όπως και η Κυδωνίτσα στον Διάλογο με τα Δύο Ύψη που δίνει πολύ καλά αποτελέσματα. Έτσι, ποικιλίες που είναι ποιοτικές αλλά δεν έχουν καταστεί ευρέως γνωστές, χρειάζονται έναν καταξιωμένο  οινοποιό για να την αναδείξει. Είτε μέσα από ένα επιτυχημένο μείγμα αυτής, είτε παράγοντας αρκετή ποσότητα από αυτήν. Γιατί, ένας μικρός παραγωγός δεν μπορεί ή δεν ξέρει και πώς να αναδείξει μια ποικιλία, λόγω εμπειρίας αλλά και λόγω της εμπορικής του θέσης. Μια ποικιλία πάντως για να αναδειχθεί χρειάζεται 20 χρόνια.

ΑΓ. Ναι, αλλά υπάρχουν και μικροί οινοποιοί ανά την Ελλάδα που πειραματίζονται με διάφορες άγνωστες ποικιλίες, να κάνουν καινούργιες οινοποιήσεις.

ΒΓ. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες που για χρόνια πήγαιναν σαν χαρμάνια στις μεγάλες εταιρείες, και τώρα οινοποιούνται ξεχωριστά από μικρούς παραγωγούς και νέους οινολόγους. Έτσι βλέπουμε σήμερα εξαιρετικά κρασιά από ποικιλίες που τόσα χρόνια τις ακούγαμε γενικώς αλλά δεν ξέραμε το δυναμικό τους, όπως το Βερτζαμί.

 

-Βρισκόμενοι στο ίδιο τραπέζι με τις δύο γενιές του κτήματος Γεροβασιλείου δεν έχει νόημα να ρωτήσουμε αν υπάρχει θέμα διαδοχής. Το ερώτημα είναι αν μετά από τόσα χρόνια στο τιμόνι του κτήματος ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου θεωρεί ότι είναι έτοιμος να παραδώσει την σκυτάλη στην επόμενη φουρνιά ή θεωρεί ότι υπάρχουν στόχοι που ακόμα δεν έχει εκπληρώσει;

ΒΓ: Από οινολογικής πλευράς η διαδοχή είναι έτοιμη και έμπειρη με πέντε χρονιές ήδη στις πλάτες της. Αλλά δεν παύει να πειραματιζόμαστε συνεχώς με την επόμενη γενιά πάνω σε νέες ποικιλίες. Υπάρχει μια εμπειρία δικιά μου αλλά τόσο ο Αργύρης όσο και η Μαριάνθη έχουν μια γνώση για το τι συμβαίνει διεθνώς. Η Μαριάνθη έχει γυρίσει όλο τον κόσμο και έχουμε υιοθετήσει  πολλές από τις καινοτόμες ιδέες της είτε στο οινοτουριστικό κομμάτι και την επικοινωνία είτε στα κρασιά. Η Βασιλική ως μικρότερη είμαι σίγουρος πως επιστέφοντας από τις σπουδές τις θα κάνει το ίδιο.

    Τώρα το μακροχρόνιο σχέδιο είναι ο πειραματισμός με ερυθρές ποικιλίες και με τη σειρά των κόκκινων κρασιών  του κτήματος. Ήδη από το 2017 με την εμπλοκή του Αργύρη υπάρχει μια σημαντική ανατροπή στην ποιότητα προς τα πάνω στα κόκκινα κρασιά του κτήματος, καθώς για τόσα χρόνια το βάρος έπεφτε στις λευκές. Η ανατροπή αυτή δεν έγινε τυχαία, γιατί στο κόκκινο είχαμε μικρές ποσότητες και δεν μπορούσαμε να οινοποιήσουμε όπως θα θέλαμε. Τώρα φυτέψαμε περισσότερα αμπέλια και συνεχίζουμε να φυτεύουμε ερυθρές ποικιλίες. Και καθώς αυτά παλαιώνουν δίνουν ολοένα και καλύτερη ποιότητα. Ο επόμενος μας στόχος είναι να αναπτύξουμε καλά και μεγάλα κόκκινα κρασιά.

 

 

    Η κουβέντα συνεχίστηκε δοκιμάζοντας τα κρασιά του Κτήματος Γεροβασιλείου αλλά και κάποιες πειραματικές οινοποιήσεις. Η συζήτηση κυμάνθηκε γύρω από αυτά και τις στιλιστικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα σε αυτά τα τελευταία χρόνια. Το πιο ευχάριστο νέο της ημέρας ήταν ότι οι φόβοι γύρω από τη νεφελομάζωξη διαλύθηκαν το απόγευμα, όταν μια απαλή, δροσιστική και ποτιστική βροχή εκδηλώθηκε πάνω από τους αμπελώνες του Κτήματος.

 

 

BONUS TRACK: Για τους λάτρεις της αμπελουργίας

  Στην διάρκεια της γενικής συζήτησης ο Ευάγγελος Γεροβασιλείου αναφέρθηκε και στο θέμα της κλωνικής επιλογής της Μαλαγουζιάς αλλά η κουβέντα υπερέβη τα στενά αμπελουργικά όρια.

ΒΓ: Προσπαθήσαμε να κάνουμε κλωνική επιλογή, καθ’ ότι για να πετύχεις κλώνο θέλει πολλά χρόνια, οπότε μάλλον κάναμε γονιδιακή επιλογή. Δηλαδή, παρατηρώντας κλήματα που είχαν ρώγες πιο μικρές και πιο γευστικές, εμβολιάζαμε από αυτά. Έτσι, είχαμε με αυτόν τον τρόπο μια βελτίωση της ποικιλίας στον αμπελώνα.

    Η εμπειρία στην καλλιέργεια της Μαλαγουζιάς είναι πολύ μεγάλη. Η Μαλαγουζιά είναι πολύ ευαίσθητη στις ασθένειες, πάρα πολύ ευαίσθητη ειδικά στη σήψη και στην Ευδεμίδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι αν σαπίσει μια ρώγα, επειδή είναι πυκνόρωγη σαπίζει ολόκληρο το τσαμπί.  Άρα πρέπει να έχεις εμπειρία στο αμπέλι.

   Αλλά και στο φορτίο θέλει προσοχή και στο νερό. Ακόμα και στο υποκείμενο που θα την εμβολιάσεις. Σε γενικές γραμμές όταν με ρωτάνε σε τι υποκείμενο να την βάλουμε, τους λέω ότι αν δεν μου φέρουν μια ανάλυση εδάφους δεν μπορώ να τους πω.

   Γενικά στα πολύ ξηροθερμικά μας κλίματα της πάει το R110, αλλά θέλει να ξέρεις πόσο ενεργό ασβέστιο έχεις μήπως χρειαστείς το 41Β. Το οποίο όμως 41Β γενικά δεν της πάει.

 

ΑΓ:  Η Μαλαγουζιά δεν θέλει ζωηρό υποκείμενο.

ΒΓ: Ναι, δεν θέλει ζωηρό υποκείμενο. Θέλει το υποκείμενο να την τραβάει προς τα κάτω γιατί είναι παραγωγική ποικιλία. Επίσης, θέλει προσοχή στην άρδευση ή να είσαι τυχερός (βροχή). Γιατί στο στάδιο όπου οι ρώγες μεγαλώνουν σε μέγεθος, αν βρέξει φουσκώνουν και σπάνε. Τότε είναι που θέλει απόλυτο έλεγχο και όποιος δεν το ξέρει μπορεί να χάσει την παραγωγή.

   Εμείς προσπαθούμε αμπελουργικά να παράγουμε σταφύλια με σχετικά υψηλή οξύτητα για την ποικιλία. Για αυτό μειώσαμε την παραγωγή ανά πρέμνο και αυξήσαμε την φυλλική επιφάνεια. Ταυτόχρονα έχουμε αναπτύξει ένα σύστημα ποτίσματος για να δροσίζουμε τα φυτά χωρίς να πέφτει νερό. Το σύστημα μάς επιτρέπει να ποτίζουμε για 10 με 20’ κάθε μέρα, κάποιος βέβαια μπορεί να το θεωρήσει αστείο αλλά για εμάς δουλεύει.

   Έπειτα στην οινοποίηση προσπαθούμε να κάνουμε σύντομη κρυοεκχύλιση με μέτρο και πίεση ΜΗΔΕΝ. Γιατί όσο αυξάνεις την πίεση αυξάνεις τις ταννίνες από το κρασί όπως και τη συγκέντρωση καλίου και ασβεστίου.

ΑΓ: Καλά, αυτά είναι απλά μαθηματικά και στοιχειώδης γνώσεις οινολογίας. Το ερώτημα είναι αν είσαι διατεθειμένος και αντέχεις να χάσεις το 20% του κρασιού σε όγκο για να διατηρήσεις την ποιότητα.

ΒΓ: Έτσι ακριβώς! Η έκπληξη των εργατών μας όταν βλέπουν να θυσιάζουμε ένα τόσο μεγάλο ποσοστό μούστου και να μην το χρησιμοποιούμε στα κρασιά μας, χάριν της ποιότητας, είναι μεγάλη. Σκέψου κάθε χρόνο να σου τελειώνει το κρασί το καλοκαίρι και να μην έχεις να πουλήσεις ενώ η αγορά σου ζητάει. Για μένα δεν υπάρχει έκπτωση όμως στην ποιότητα. Το κατάλαβα όταν ήμουν στην ηλικία του Αργύρη στη Γαλλία. Όποια έκπτωση κάνεις έχει επιπτώσεις και συνεχεία η  ποιότητα σου καθορίζει την φήμη, την διάρκεια αλλά και την τιμή μακροπρόθεσμα. Εδώ στην Ελλάδα το έχουμε δει επανειλημμένα, πετυχημένοι οινοποιοί να κάνουν έκπτωση και μετά η αγορά να τους δυσφημεί. Αυτό στην Γαλλία στα μεγάλα κρασιά δεν γίνεται με τίποτα.

 

 

Κώστας Προβατάς Dip WSET