Πόσα Rieslings υπάρχουν εκεί έξω;;

Έμπνευση για το παρόν κείμενο αποτελούν δύο φιάλες λευκού κρασιού από την ποικιλία Riesling, οι οποίες έτυχαν δοκιμής από τον γράφοντα. Η πρώτη είναι το Rüdesheim Berg Rottland GG 2018 του Γερμανού παραγωγού από το Rheingau Künstler και η άλλη το Johannisberg Riesling 1989 από το Llano Estacado, που βρίσκεται στο Texas.

Οι περισσότεροι αναγνώστες πιθανότατα θα περιμένουν τις οργανοληπτικές διαφορές μεταξύ των κρασιών. Αλλά με αφορμή το Johannisberg Riesling, το ερώτημα που θα γίνει προσπάθεια να απαντηθεί είναι «πόσα Rieslings υπάρχουν εκεί έξω;».

Μια παραπάνω λέξη αλλά πολλά ερωτήματα

Το Rüdesheim Berg Rottland GG 2018 του Künstler θα μπορούσε να αποτελεί το θέμα ενός αυτοτελούς κειμένου. Όπου θα περιγράφονταν τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του κρασιού και οι ιδιαιτερότητες του, βάσει της μοναδικότητας του αμπελοτοπίου από το οποίο προέρχεται. Αντ’ αυτού τα φώτα συγκεντρώνει πάνω της η παράδοξη ονομασία που διατηρεί στην ετικέτα του το κρασί από το Texas.

Η αναγραφή της λέξης Johannisberg στην ετικέτα από τον Τεξανό Cowboy γεννά ερωτήματα σχετικά με την «ειλικρίνειά» της αλλά πιθανότατα, χρησιμοποιήθηκε ως απόδειξη αυθεντικότητας της ποικιλίας. Γεγονός που αυτόματα συνεπάγεται ή ότι υπάρχουν φιάλες από «γιαλαντζί» Riesling ή ότι υπάρχουν περισσότερες από μία ποικιλίες σταφυλιού, που μοιράζονται το ίδιο όνομα.

Πρώτα όμως λίγα λόγια για το Riesling και την καταγωγή του

Αυτή η λευκή ποικιλία σταφυλιού είναι  απόλυτα προσαρμοσμένη στα ψυχρά κλίματα του Βορρά. Διαθέτει μικρή σε μέγεθος ράγα, η οποία είναι πλούσια σε αρωματικές ουσίες. Η ράγα ξεχωρίζει και για τη χοντρή της φλούδα, χάρη στην οποία αντέχει τις χαμηλές θερμοκρασίες του φθινοπώρου  της βόρειας Ευρώπης. Βέβαια για να καταφέρει να αναδείξει πλήρως το αρωματικό της δυναμικό, απαιτεί ηλιόλουστα αμπελοτόπια ή πλαγιές που να προστατεύονται από τον βοριά.

Πόσα Rieslings υπάρχουν τελικά;

Καλό θα ήταν αρχικά να ξεκινήσει κανείς από τα βορειοευρωπαϊκά (Γερμανία, Αυστρία, Αλσατία). Σε κάποιες αναφορές στη Γερμανία, η ποικιλία εμφανίζεται και ως Weisser (άσπρο) Riesling. Σε χώρες όπως η Ελβετία αρχικά και μετέπειτα οι ΗΠΑ, απαντάται και ως Johannisberg Riesling για να ξεχωρίσει βάσει της καταγωγής του από τα υπόλοιπα (??). Μια εξίσου πιθανή εκδοχή που μπορεί να απαντηθεί είναι και η ευρύτερη περιγραφή της καταγωγής της ποικιλίας, δηλαδή με βάση τον ποταμό Ρήνο, Rhine Riesling.

Το «ξένο»

Ο λόγος γίνεται για την πιο γνωστή ποικιλία που μοιράζεται, στο επίπεδο της ονομασίας, το όνομα της γερμανικής εκλεκτής ποικιλίας Riesling, το Welschriesling. Το οποίο όμως πέραν του γεγονότος ότι εμπεριέχει το όνομα της ευγενούς ποικιλίας, δεν δείχνει να μοιράζεται κάποιες από τις αρετές της. Τα μόνα κοινά σημεία πέραν της ομόηχης κατάληξης του ονόματος είναι ότι είναι αμφότερες λευκές ποικιλίες και ότι και οι δύο μπορούν να δώσουν γλυκά κρασιά από σταφύλια, που έχουν προσβληθεί από ευγενή σήψη.

Η πρόθεση Welsch- στο όνομα της τελευταίας ποικιλίας αντιστοιχεί στη λέξη «Ξένο» που οι γερμανόφωνοι απέδωσαν σε αυτήν την ποικιλία που ήθελε να μοιράζεται το ίδιο όνομα με τη δική τους. Η εν λόγω ποικιλία όμως εκτός των συνόρων της Αυστρίας αποκτά άλλη ονομασία. Η οποία κατά πολλούς δείχνει και την καταγωγή του. Από τον ιταλικό βορρά μέχρι και τις νότιες επαρχίες της Ρωσίας το Welschriesling, ονομάζεται Riesling Italico (οι Ιταλοί το διαχωρίζουν από το σωστό, το οποίο αποκαλούν Riesling Renano).

Λίστα με τις ονομασίες του Welschriesling           

Riesling Italico                           στην Ιταλία

Welschriesling                         στην Αυστρία

Olasz Riezling                          στην Ουγγαρία

Riesling de Italic                      στη Ρουμανία

Italianski Riezling                    στη Βουλγαρία

Laski Riezling                          στην πρώην Γιουγκοσλαβία             

Vlassky Riezling                      στις Τσεχία και Σλοβακία

Riesling Italianski                             στη Ρωσία

Ίσως η πιο αστεία πλευρά της ιστορίας του Welschriesling είναι ότι υπάρχουν Ιταλοί που εκτιμούν ότι η ποικιλία αυτή προήλθε αρχικά από τη Γαλλία. Στηριζόμενοι στο  δεδομένο ότι δεν αναφέρεται πουθενά στη χώρα τους ως ποικιλία πριν το 1900. Όμως ο Jose Vouillamoz στο βιβλίο του Wine Grapes προτείνει τη θεωρία ότι η ποικιλία αυτή δεν είναι άλλη από την Κροατική GRAŠEVINA. Η οποία διαδόθηκε στην ευρύτερη περιοχή του βασιλείου της Αυστροουγγαρίας.

Τα απίθανα Rieslings

Αφού ξεκαθάρισε το τοπίο σχετικά με τις διαφορές των Riesling και Welschriesling, ήρθε η ώρα να διερευνηθούν και οι υπόλοιπες απίθανες ονομασίες που εμπεριέχουν το όνομα της γερμανικής ποικιλίας της ιστορίας μας. Ξεκινώντας με τις χρωματικές παραλλαγές της αρχικής ποικιλίας που αναφέρθηκε προηγουμένως και ως Weisser (άσπρη), συναντά κανείς τα Grauer (γκρι) (aka Pinot Gris/Grau Burgunder) αλλά και Schwartz (μαύρο) Riesling (aka Pinot Meunier).

Μια άλλη απίθανη ομαδική περίπτωση ονομασιών που να παραπέμπουν στη γερμανική ποικιλία είναι τα Cape Riesling, Paarl Riesling και Clare Riesling. Οι δύο πρώτες ποικιλίες συναντώνται στην Νότια Αφρική ενώ η τελευταία στην Αυστραλία και στις τρεις περιπτώσεις πρόκειται μάλλον για απάτη. Καθώς έχει αποδειχθεί ότι οι τρεις ποικιλίες δεν είναι άλλες από τη λευκή ποικιλία Crouchen από τα δυτικά Πυρηναία, η οποία δεν έχει να επιδείξει και πολλές αρετές σαν ποικιλία.

Τέλος, θέση στον κατάλογο με τα απίθανα Rieslings έχουν και τα αμερικανικά. Το Emerald Riesling είναι η ονομασία της διασταύρωσης της γαλλικής ποικιλίας Muscadelle με την ισπανική Garnacha. Ενώ τα Sylvaner Riesling, Franken Riesling, Monterey Riesling και Sonoma Riesling είναι ονομασίες που απαντώνται στην Καλιφόρνια και αντιστοιχούν στην ποικιλία Sylvaner.

To Riesling το σωστό το ορθόδοξο

Έχοντας εξαντλήσει σε αρκετά ικανοποιητικό βαθμό το εύρος των πιθανών ονομασιών που εμπεριέχουν τη λέξη Riesling, θα επανέλθουμε κλείνοντας με την αγαπητή γερμανική ποικιλία. Αντί επιλόγου ακολουθούν δύο φράσεις που συμπυκνώνουν τις χάρες και τις ιδιαιτερότητες αυτής της ποικιλίας και των κρασιών της.

Η πρώτη προέρχεται από τον Μοζέλα, όπου οι ντόπιοι αμπελουργοί συνηθίζουν να λένε ότι το Riesling πρέπει να φυτευτεί σε χώματα και εδάφη όπου είναι αδύνατον να οργωθούν. Η δεύτερη ανήκει στην Jancis Robinson που μιλώντας για την ποικιλία έγραψε ότι τα κρασιά της είναι η ιδανική συντροφιά στο γράψιμο και στο διάβασμα.

 

Künstler Rüdesheim Berg Rottland GG 2018

 

Το Rüdesheim είναι το δυτικότερο από τα χωριά του Rheingau που ακολουθούν την δυτική καμπή του Ρήνου μετά την πόλη του Mainz. To Berg Rottland είναι ένα από τα εφτά Grosse Lage ( ονομαστά αμπελοτόπια) του Rüdesheim. Το οποίο ξεχωρίζει κυρίως για τις μεγάλες κλίσεις που σχηματίζει το έδαφος πάνω από τον ποταμό. 

Το κρασί του  Künstler  διακρίνεται για το απαλό λεμονί χρώμα του. Στη μύτη, τα αρώματα από εσπεριδοειδή, φρέσκα εξωτικά και πράσινα φρούτα είναι ξεκάθαρα εκφρασμένα. Παράλληλα με τον ορυκτό χαρακτήρα της ποικιλίας που έχει αρχίσει να αναπτύσσεται δίνοντας βάθος κρατώντας έντονο το  ενδιαφέρον της αρωματικής έκφρασης του κρασιού. Στο στόμα το κρασί έχει έντονο νεύρο, χαρακτηριστικό της ποικιλίας, το οποίο όμως συνοδεύεται από μια ευχάριστα απαλή υφή που δίνει μια αίσθηση ισορροπίας.

Το Rüdesheim Berg Rottland GG 2018 ξεχωρίζει για την εκφραστικότητα και το επίμονο τελείωμα του. Το κρασί διαθέτει πολυπλοκότητα, η οποία με τα χρόνια για τους υπομονετικούς θα αναπτύσσεται ολοένα και περισσότερο, αλλά είναι έτοιμο προς κατανάλωση για τους πιο ανυπόμονους. 

Σε κάθε περίπτωση ο Künstler έχει φτιάξει ένα κρασί που θα απολαύσει κάθε οινόφιλος και θα λατρέψουν οι φίλοι της ποικιλίας, ειδικά την επερχόμενη περίοδο της σαρακοστής.

Prost allerseits

 

 

Κώστας Προβατάς Dip WSET

The Crunchy Grape.