Στα ευαγή αυτά ιδρύματα πρωταγωνιστικό ρόλο έχει το αγαπητό μπουζούκι, ένα όργανο που πολλοί θεωρούν ότι είναι ένα μουσικό αντιδάνειο. Η αρχαιοελληνική πανδούρα έφυγε από τον ελλαδικό χώρο με τον Μέγα Αλέξανδρο και ταξίδεψε μαζί του έως την Ινδία, για να επιστρέψει μερικούς αιώνες αργότερα πιο κοντά στην σημερινή του μορφή του μπουζουκιού. Στην επιστροφή ακολούθησε την ίδια διαδρομή με αυτή του αμπελιού στην πρώιμη αρχαιότητα.

Αν κάποιος παρατηρήσει ένα γραμμικό αμπελώνα και ένα μπουζούκι δεν θα καταφέρει να κάνει καμία προφανή σύνδεση. Στην περίπτωση όμως που επιχειρηθεί η αποδόμηση των δύο αυτών εικόνων, θα φανεί ότι και στις δύο περιπτώσεις υπάρχουν δύο βασικά υλικά που χωρίς αυτά κανένα από τα δύο δεν μπορεί να υπάρξει. Τα δύο αυτά υλικά είναι το ξύλο – ή ακόμα καλύτερα τα ξύλα – και τα σύρματα.

Μπουζούκι

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω το μπουζούκι είναι συνδεδεμένο με τους Έλληνες εδώ και χιλιετίες και μόνο τυχαίο δεν είναι ότι όσο και αν πολεμήθηκε κατά καιρούς κανείς δεν κατάφερε να το εξαλείψει. Ο γλυκός ήχος της πενιάς που συνοδεύει τα τραγούδια μας είναι αποτέλεσμα εφαρμοσμένης φυσικής στην οποία στηρίζεται η κατασκευή του οργάνου.

Το όργανο αποτελείται από τρία κύρια μέρη: το ηχείο, το καπάκι και το μάνικο (μπράτσο) σε συνδυασμό με τις συρμάτινες χορδές. Οι τεντωμένες χορδές πάλλονται όταν τις χτυπάει η πένα παράγοντας τον ήχο που αντιστοιχεί στο τάστο στο οποίο πιέζονται. Είτε τρίχορδο είτε τετράχορδο, είτε παχιές είτε ψιλές, οι χορδές αποτελούν βασικό στοιχείο του μουσικού οργάνου. Το καπάκι απορροφά τον παλμό των χορδών και με τη σειρά του πάλλεται και αυτό, παρατείνοντας έτσι τον ήχο. Ο τελευταίος ενισχύεται από το ηχείο, το οποίο ανάλογα το σχήμα και το μέγεθος επηρεάζει και την τονικότητα.

Τα ξύλινα μέρη όμως δεν είναι κατ’ ανάγκη φτιαγμένα από το ίδιο ξύλο. Έτσι, αν στο καπάκι προτιμάται η μουριά, η απιδιά και η κερασιά, στο μάνικο θεωρούνται καλύτερες επιλογές το σφενδάμι, η φτελιά και η καρυδιά. Τελικά, -μετά την αποδόμηση- ένα μπουζούκι αποτελείται από «δύο» ξύλα και σύρματα.

Αμπέλι

Οι περισσότεροι νέοι αμπελώνες σήμερα έχουν διαμορφωθεί σε γραμμικούς παρουσιάζοντας την ομοιόμορφη εικόνα συνεχόμενων σειρών από αμπέλια. Η διαμόρφωση ενός αμπελώνα σε γραμμικό προσφέρει πλήθος πλεονεκτημάτων στον αμπελουργό με βασικότερα τη διευκόλυνση των εργασιών που απαιτούνται στο αμπέλι, την δυνατότητα χρήσης γεωργικών μηχανημάτων, την ομοιόμορφη ανάπτυξη των αμπελιών και την μεγιστοποίηση της έκθεσης στον ήλιο.

Μελετώντας πιο προσεκτικά τέτοιους αμπελώνες, μπορούν να διαχωριστούν σε τρία συστατικά μέρη. Το πρώτο από αυτά είναι τα σύρματα που διατρέχουν παράλληλα τις σειρές των αμπελιών και πάνω τους έχουν αναπτυχθεί τα κλαδιά από τα οποία θα πεταχτούν οι βλαστοί που θα καρποφορήσουν την επόμενη χρονιά. Τα κλαδιά αυτά ποικίλουν σε πάχος, ευλυγισία και ζωηρότητα ανάλογα με την ποικιλία της αμπέλου που αντιστοιχούν (π.χ Μαλαγουζιά, Ξινόμαυρο, Σκυλοπνίχτης). Ακόμη, η ποικιλία έχει εμβολιαστεί –ή ορθότερα μπολιαστεί– πάνω σε ένα άλλο ξύλο, το υποκείμενο. Το υποκείμενο είναι και αυτό αμπέλι αλλά διαφορετική ποικιλία αμερικάνικης προέλευσης, που είναι ικανό να αντιμετωπίσει την απειλή της φυλλοξήρας.

Η τεχνολογία και η συνεχής έρευνα έχουν σήμερα αναπτύξει υποκείμενα διαφορετικά για κάθε τύπο εδάφους και ποικιλία. Επιπλέον, διαφορετικοί κλώνοι από κάθε ποικιλία έχουν απομονωθεί προκειμένου να παραχθούν καλύτερα αποτελέσματα. Αθροιστικά λοιπόν, έχουμε και στο αμπέλι «δύο» ξύλα -ένα ευρωπαϊκό από την ποικιλία και ένα αμερικανικό από το υποκείμενο- και πολλά τεντωμένα σύρματα.

Εν όψει εορτών

Δεν υπάρχει καμία πρόθεση να αναπαραχθεί το κλασσικό γλωσσικό παίγνιο με τον αστυνόμο και το μπουζούκι, αλλά αντιθέτως, σκοπός του παρόντος άρθρου είναι η ανάδειξη μιας σύνδεσης τόσο παλιάς όσο και τα μάρμαρα των αρχαίων μνημείων και τόσο βαθιάς όσο η ιστορία του τόπου μας. Γιατί στην Ελλάδα, η διασκέδαση υπό των ήχο διπλοπενιών συνοδευμένα από κρασί μας βγαίνει τόσο φυσικά, όσο και η αναπνοή.

Για όσους τύχει να συμφωνούν με τα παραπάνω συμπεράσματα να σημειωθεί ότι η κατανάλωση οινοπνευματωδών πρέπει να γίνεται με μέτρο για το καλό όλων μας και για να έχουμε όλοι καλές γιορτές. Για όσους εξακολουθούν να παραμένουν δύσπιστοι ως προς την βαθύτατη σύνδεση μπουζουκιού και αμπελιού, η επίκληση  της Χάρις Αλεξίου αποτελεί την ύστατη προσπάθεια να μεταπειστούν.

Φέρτε μου ένα σέρτικο τσιγάρο

Να φουμάρω στο χάρο να δώσω ρουφηξιά

Φέρτε μου κρασί για να ξεχάσω

Πώς μου βάλαν κι οι φίλοι μου καρφιά

Τέλι, τέλι, τέλι κάλπικε Ντουνιά

Μ΄ έκανες κουρέλι δεν σ’ αντέχω πια