Νόσος του Παναμά

Η εμπορική επιτυχία της Μπανάνας στηρίχθηκε στην ύπαρξη μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών, οι οποίες για να εξαπλωθούν επένδυσαν στην επέκταση των φυτειών  μπανάνας. Η ανάγκη των πολυεθνικών να επιτύχουν σταθερή παραγωγή και γεύση του φρούτου οδήγησε στην μονοκαλλιέργεια μίας συγκεκριμένης ποικιλίας Μπανάνας. Έτσι το 1950 το συντριπτικό μέρος των φυτειών αποτελούταν από την ποικιλία Gros Michel. Τότε ήταν που έκανε την εμφάνιση του ο μύκητας Fusarium Wilt, ή αλλιώς Νόσος του Παναμά, ο οποίος προκάλεσε τεράστιες καταστροφές στην παγκόσμια παραγωγή μπανάνας.

Η λύση στο πρόβλημα, που παραλίγο να προκαλέσει την κατάρρευση της βιομηχανίας της Μπανάνας, βρέθηκε στην υιοθέτηση μιας άλλης  ποικιλίας μπανάνας, της Caberdish. Η οποία επιλέχθηκε γιατί βρέθηκε να είναι ανθεκτική στον επικίνδυνο μύκητα.  Η  επιλογή αυτή έδωσε μια βαθιά ανάσα που κράτησε μέχρι τις μέρες μας, αλλά δεν έδωσε οριστική λύση στο πρόβλημα μεταθέτοντας το στο μέλλον.

Το πρόβλημα της μπανάνας είναι κοινό όπως σε όλες τις μονοκαλλιέργειες και έγκειται στον τρόπο αναπαραγωγής των φυτών. Η ανάγκη για σταθερή παραγωγή και γρήγορη αντικατάσταση  οδήγησε στην καλλιέργεια όμοιων κλώνων της ίδιας ποικιλίας. Δηλαδή φυτά που δεν προκύπτουν από σπόρους αλλά από την αναπαραγωγή ενός και μόνου αρχικού φυτού.  Με αυτόν τον τρόπο δεν προκύπτουν, εξελικτικά , φυτά που να έχουν επιβιώσει από ιώσεις και προσβολές και έτσι να έχουν αναπτύξει άμυνες απέναντι τους.  Αντιθέτως, σε συνδυασμό με την εκτεταμένη καλλιέργεια μιας μόνο ποικιλίας οι πολυεθνικές έχουν δημιουργήσει «εργαστήρια» αναπαραγωγής πιο εξελιγμένων ιών.

Το πρόβλημα που το 1950 φάνηκε να έχει λυθεί σήμερα απειλεί να αποδιαρθρώσει την παγκόσμια παραγωγή μπανάνας για άλλη μια φορά. Ένα νέο στέλεχος του Fusarium Wilt, ο Tropical Race 4 που χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλή μεταδοτικότητα, έχει ήδη πλήξει φυτείες μπανάνας σε Αφρική, Ασία αλλά και στην Αυστραλία. Πολλοί θεωρούν ότι ο τρόπος καλλιέργειας που έχουν επιβάλλει οι πολυεθνικές είναι η αιτία του προβλήματος και θεωρούν ότι πρέπει να ενισχυθούν μικρές εταιρείες που καλλιεργούν ντόπιες ποικιλίες σε κάθε χώρα. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι το χαμόγελο της Miss Chiquita θα χάσκει  μαγκωμένο μέχρι να βρεθεί μια λύση.

Εξετάσεις για τον τίτλο του MW

Στις πρόσφατες εξετάσεις για την απόκτηση του τίτλου του Master of Wine οι υποψήφιοι κλήθηκαν να απαντήσουν σε μια πολύ δύσκολη ερώτηση. Σε περίπτωση παγκόσμιας καταστροφής της αμπέλου, αν είχαν την δυνατότητα να διασώσουν μια λευκή και μια ερυθρή ποικιλία για το καλό της ανθρωπότητας ποιές θα ήταν αυτές και να εξηγηθούν οι λόγοι της επιλογής.

Στα αλήθεια όμως πώς θα μπορούσε να αποφασίσει ένας άνθρωπος άραγε για μια τόσο σημαντική, τόσο για την ανθρωπότητα όσο κυρίως για εμάς τους οινόφιλους, απόφαση;

Τα κριτήρια που πρέπει να σταθμίσει κανείς σε μια τόσο σημαντική απόφαση είναι πολλά και διαφορετικά, καθώς πρέπει να αναμετρηθεί με μια σειρά ερωτημάτων και κριτηρίων. Μπορεί η επιλογή να στηριχθεί

• στις πιο ευρέως διαδεδομένες ποικιλίες;

Αυτό θα σήμαινε ότι για τις λευκές η επιλογή θα ήταν ανάμεσα σε Chardonnay, Pinot Grigio και Airen. Ενώ για τις ερυθρές θα κονταροχτυπιόνταν Cabernet Sauvignon, Merlot και Tempranillo.

• στις πιο αποδοτικές ποικιλίες;

Με αυτόν τον τρόπο θα επιλέγονταν ποικιλίες που θα μπορούσαν σε πολύ σύντομο διάστημα να καλύψουν την παγκόσμια ζήτηση έτσι ώστε να μην ξεμείνει η ανθρωπότητα από το αγαπημένο της κρασί. Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα στο μέλλον να πίναμε κρασί από Colombard, Chasselas και Trebbiano ή από Carrignan και Alicante Buschet.

• στις δημοκρατικές αρχές και στην πλειοψηφία των κατοίκων του πλανήτη;

Είναι ξεκάθαρο ότι όσο και να θέλαμε,  σαν απόγονοι των θεμελιωτών  της δημοκρατίας να στηρίξουμε μια τέτοια επιλογή, δεν μας συμφέρει καθόλου!! Καθώς πιθανότατα η ανθρωπότητα θα κατέληγε να πίνει ότι θα επέλεγαν οι Κινέζοι ή οι Ινδοί αν συμμαχούσαν με κάποια άλλα έθνη.

• στην “ευκολία” που μεταλλάσσεται η ποικιλία;

Αυτή φαίνεται να είναι ίσως η πιο λογική επιλογή καθώς με αυτόν τον τρόπο δύο επιρρεπείς στην μετάλλαξη ποικιλίες που θα καλλιεργούνταν παγκοσμίως θα μπορούσαν να αποτελέσουν την μήτρα από όπου θα προκύψουν στο μέλλον οι νέες ποικιλίες. Όπως ακριβώς έκανε και ο Νώε όταν φύτεψε την πρώτη άμπελο στο Αραράτ μετά το πέρας του κατακλυσμού.

Για το κρασί όλα καλά, για την μπανάνα;

Οι φίλοι της μπανάνας, και όσοι δεν είναι φίλοι της αλλά την έχουν εντάξει ελέω δίαιτας στην διατροφή τους, έχουν όπως φαίνεται λόγο για να ανησυχούν καθώς προς το παρόν δεν έχει ανακοινωθεί η ανακάλυψη κάποιας λύσης στην επιδημία της Νόσου του Παναμά. Από την άλλη οι οινόφιλοι έχουν να ανησυχούν μόνο για την σιλουέτα τους. Καθώς το ελληνικό καλοκαίρι που ξεκίνησε τους υπόσχεται πλήθος κρασιών τόσο από ελληνικές ποικιλίες όσο και από διεθνείς σε πείσμα της όποιας απάντησης και αν έδωσαν οι υποψήφιοι για τον τίτλο του Master of Wine, στους οποίους ευχόμαστε καλά κρασιά και καλά αποτελέσματα.